Zespół dworski w Garlicy Murowanej
nr rej. A-442 z 15 kwietnia 1977[1] | |
Dwór w Garlicy Murowanej (2011) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Rozpoczęcie budowy |
pocz. XVII wieku |
Położenie na mapie gminy Zielonki | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego | |
50°08′25″N 19°55′39″E/50,140278 19,927500 |
Zespół dworski w Garlicy Murowanej – zespół dworski z 2. połowy XVIII wieku oraz z XIX wieku w Garlicy Murowanej w powiecie krakowskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. W skład zespołu dworskiego wchodzi: dwór, lamus, spichlerz, brama wjazdowa i park[1].
Lamus powstał na początku XVII w. Pierwotnie był on budynkiem bramnym drewnianego dworu. Z czasem został przystosowany do pełnienia funkcji lamusa, a bramę zamurowano. W XIX w. wzniesiono obok klasycystyczny dwór dziś już nieistniejący. Na początku XX w., nowy właściciel – Towarzystwo Ogrodnicze dokonano kolejnej przebudowy. W dawnym budynku gospodarczym przebudowanym w latach 90. XX w. znajduje się dzisiaj biuro gospodarstwa eksperymentalnego Akademii Rolniczej w Krakowie.
Lamus jest niewielkim, piętrowym budynkiem, na planie kwadratu. Zwieńczony jest dachem namiotowym, krytym dachówką. Na piętro prowadzą zewnętrzne, drewniane schody z galeryjką. Od tyłu lamusa wyraźnie widoczny jest duży, rustykowany portal. Jest on pozostałością po przejeździe. Okna posiadają bardzo skromne, kamienne obramienia renesansowe. Wewnątrz, na parterze i na piętrze, znajdują się dwa pomieszczenia. Dolne (dawna sień) posiada sklepienie kolebkowe, na piętrze strop jest płaski, drewniany.
Dawny dwór z XIX w. został zniszczony w latach 70. i 80. XX w. przez ówczesnego właściciela zespołu dworskiego Akademię Rolniczą w Krakowie. Popadający w ruinę dwór został rozebrany w 1998. Do dzisiaj zachował się dawny budynek bramny zamieniony w lamus oraz XVII/XVIII w. brama z przylegającym do niej spichlerzem.
Dwór w swej architekturze był bardzo podobny do dworu w Glanowie.
Do dworu przylega klasycystyczna brama wjazdowa z XVIII w.
Obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 45–46 [dostęp 2019-11-17] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Janusz Bogdanowski Sztuka obronna ZZJPKWK, Kraków 1993, s. 146
- Libicki Piotr, Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu Poznań, Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o. ISBN 978-83-7510-597-1 s. 88
- Garlica Murowana